|
أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ * أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللّهِ مِن وَلِيٍّ وَلاَ نَصِيرٍ
(Аллоҳ ҳар нарсага қодир Зот эканини билмадингизми? Еру осмонлар ёлғиз Аллоҳнинг мулки эканини ва сизлар учун Аллоҳдан ўзга бирон дўст ё ёрдам бергувчи йўқ эканини билмадингизми?). Бу ердаги сўроқ яъни, сўроқ маъносини билдирувчи ҳамза тақрир учун (барқарорлаштириш, тасдиқлаш, аниқлаштириш учун) келяпти. Бу Пайғамбар с.а.в.га қаратилган хитобдир. Сизга маълумки, Аллоҳ ҳамма ишга Қодирдир. Ҳамма ишлар Унинг қўлидадир. Ҳамма ишларни У бошқариб туради. Бандалари учун нима яхшию нима ёмонлигини Ўзи билади. Шунинг учун Ўзи хоҳлаган оятни бекор қилади, хоҳлаган оятни бекор қилмасдан ўз ҳолича қолдиради. Унинг ишини, буйруғини ҳеч ким рад эта олмайди. Ҳаммангиз бир бўлганингизда ҳам сизлар учун Ўша Буюк Аллоҳдан ўзга дўст ва ёрдамчи йўқдир.
Бу ердаги сўроқ гап ҳам тақрир учундир. Бу Аллоҳ Таолонинг
أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ
– „(Эй Муҳаммад), Биз сизнинг қалбингизни (имон ва Қуръон нури билан) кенг-мунаввар қилиб қўймадикми?“. [94:1]
деган ояти кабидир. Яъни, биз сизнинг қалбингизни кенг қилиб қўйдик.
أَلَيْسَ اللَّهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ
– „Аллоҳ Ўз бандасига етарли эмасми?!“. [39:36]
ояти ҳам шу қабилдандир. Яъни, бандасига Аллоҳнинг Ўзи кифоядир.
Насх (бекор қилиш) хусусида:
Насх (бекор қилиш) юқорида айтиб ўтганимиздек, олдин ўтган бир ҳужжатдан олинган шаръий ҳукмни бекор қилиб, унинг ўрнига кейин келган ҳужжатдан олинган янги шаръий ҳукмни қўйишдир. Насх амалиёти учун қуйидагилар бўлиши шарт:
1- Собиқ ҳужжат (матн) ортидан айнан шу ҳукм мавзусида очиқ бир ҳужжат (матн) келиши.
2- Ҳар икки ҳужжатда олдинги ҳужжатдаги ҳукмнинг бекор қилинганини аниқ кўрсатувчи бир қарина бўлиши лозим. Насх амалиёти учун қарама-қаршиликнинг ўзи кифоя қилмайди.
3- Насх хабарга эмас, ҳукмга алоқадор бўлади. Аллоҳдан бўлган хабар фақат ва фақат қатъий тасдиқланади. Унда насх бўлиши мутлақо мумкин эмас. Ҳужжатларни ўрганар эканмиз, насх фақат шаръий аҳкомларгагина алоқадор бўлганига амин бўламиз.
4- Тиловати насх қилинган, деган гап таги йўқ гап. Биронта оятнинг тиловати насх бўлмаган. Нозил бўлган Қуръоннинг ҳаммаси
185-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204